Buurtgenoten in Hoogerheide bouwen samen aan een zorgzame gemeenschap

De buurt als eerste vangnet: informele zorg dichtbij huis

Buren die naar elkaar omkijken

In een wijk in het dorp Hoogerheide in Noord-Brabant, is iets bijzonders aan het ontstaan. Niet met grote budgetten of revolutionaire technologie, maar met iets veel simpelers: buren die naar elkaar omkijken. Wat begon als een spontane buurtborrel is uitgegroeid tot een netwerk van zo'n 150 huishoudens die steeds meer verantwoordelijkheid nemen voor elkaars welzijn. 

Dat mensen hun waardigheid en keuzemogelijkheden behouden

Erik Strating, één van de initiatiefnemers, heeft een uitgebreide achtergrond in de ouderenzorg. Hij werkte bij Humanitas en Philadelphia Zorg en als voormalig Directeur bij Stichting Laurens in Rotterdam brengt hij waardevolle expertise mee. "Het gaat erom dat mensen hun waardigheid en keuzemogelijkheden behouden, ook als ze zorg nodig hebben," vertelt hij. 

In dit artikel spreken we naast Erik ook met zijn vrouw Miranda en hun buurtgenoot en mede-initiatiefnemer Jacqueline. Samen geven ze inzicht in hoe hun buurt steeds meer een zorgzame gemeenschap wordt. 

Van buurtborrel naar zorgnetwerk 

De start was bescheiden: een spontaan straatconcert tijdens de coronapandemie. Het jaar daarop volgde een buurtborrel, die inmiddels is uitgegroeid tot een traditie waar zo'n 80 bewoners op afkomen.

Vanuit dit soort ontmoetingen ontstond een WhatsApp-groep die steeds verder uitbreidde. De behoefte om elkaar te ondersteunen op diverse manieren groeide. Zeker voor een aantal oudere bewoners die in eigen vertrouwde omgeving willen (blijven) wonen, maar wel zorg nodig hebben. 

Zorgvragers in de buurt

Een van de bekendste 'zorgvragers' in de wijk is Margriet*, een alleenstaande dame met dementie. Haar zonen wonen ver bij haar vandaan. "Margriet heeft eigenlijk een ZZP-5 indicatie, wat betekent dat ze in aanmerking komt voor verpleeghuiszorg," legt Miranda uit. "Maar daar is ze zelf nog niet aan toe. Ze gaat naar dagopvang en thuis wordt ze omringd door een netwerk van buren." 

Via de WhatsApp-groep worden praktische zaken geregeld zoals begeleiding naar de tandarts of hulp bij klusjes in huis. Deze aanpak zorgt ervoor dat Margriet betekenisvol kan blijven leven in haar vertrouwde omgeving. "Ze kan prima naar de supermarkt," vertelt Miranda. "Dat ze dan drie keer witlof haalt omdat ze er zo van houdt, maakt niet uit. Het gaat om veiligheid en levenskwaliteit." 

Waar eindigt buurthulp en begint professionele zorg? 

Een spannende vraag is de grens: wat doe je als buur en wanneer is professionele hulp nodig? "Je gaat niet zomaar iemand helpen met douchen," zegt Jacqueline. "Boodschappen doen of vervoer regelen, dat wel. Maar met het toedienen van medicatie bijvoorbeeld moet je terughoudend zijn." 

Miranda vult aan: "Bij hulp aan buren komt ook verantwoordelijkheid kijken. Wat als er iets misgaat, zoals een valpartij? Het is belangrijk om grenzen te stellen." 

Jong en oud versterken elkaar 

De wijk kent een interessante demografische mix. "Het is behoorlijk grijs," zegt Miranda, "maar we zien nu steeds meer verjonging." 

Deze mix van generaties blijkt een kracht. Jacqueline: "De jonge mensen hebben misschien minder tijd, maar dragen op hun eigen manier bij. Ze kunnen niet altijd bij activiteiten aanwezig zijn maar stellen bijvoorbeeld wel hun professionele netwerk beschikbaar voor buurtinitiatieven." 

Wederkerigheid als sleutel 

Een belangrijke observatie die Erik Strating deelt: "Het mooiste vind ik dat sommige mensen die 'ontvanger' zijn geworden omdat hun man is overleden, vervolgens 'gever' worden voor iemand anders in de wijk. Je wordt niet alleen maar zielig gevonden, maar er wordt ook weer een beroep op je gedaan. Je bent waardevol voor je omgeving. " 

Motivatie: waarom help je je buren? 

Betrokkenheid bij de directe omgeving is essentieel voor het slagen van een initiatief als dit. "Zou je voor een wildvreemde ergens naar het ziekenhuis rijden?" vraagt Jacqueline. "Niet zo gauw, maar voor iemand uit de wijk doe ik dat wel." 

"Je zet je in voor je gemeenschap omdat je die kent en je ermee verbonden voelt," vult Erik aan. Dit verklaart waarom de beste initiatieven vaak kleinschalig en lokaal zijn. Het persoonlijke karakter maakt dat mensen bereid zijn tijd en energie te investeren. 

Een model voor de toekomst? 

"We zien dat de formele zorg onder druk staat door personeelstekorten en stijgende kosten," observeert Erik Strating. "Tegelijkertijd willen mensen langer thuis blijven wonen, in hun vertrouwde omgeving. Wat wij hier doen, is een natuurlijke reactie op die ontwikkeling." 

In veel opzichten is het een moderne vorm van nabuurschap, aangepast aan onze huidige leefwijze en waar nodig ondersteund door technologie. Misschien ligt hier wel de sleutel voor betere ouderenzorg: niet alleen focussen op gezondheid en veiligheid, maar vooral op betekenisvol leven in je vertrouwde omgeving en deel uitmaken van een gemeenschap.

  *De naam Margriet is gefingeerd om privacy redenen.