Vrijdag werd voor de zesde keer de Woensdrechtse veteranendag gehouden met bijna zestig deelnemers.
Overste Johan Verbakel, die basiscommandant kolonel Kamstra vandaag verving bij de veteranendag, heette alle veteranen en andere gasten welkom.
Burgemeester Steven Adriaaansen nam daarna het woord en legde uit dat de Woensdrechtse veteranendag een paar dagen voor de landelijke veteranendag wordt gehouden, zodat de Woensdrechtse veteranen beide activiteiten kunnen bezoeken.
Overste Verbakel en burgemeester Adriaansen
“De Woensdrachtse veteranendag is een mooie traditie en een blijk van waardering voor de Woensdrechtse veteranen” aldus de burgemeester. Dat het Woensdrecht college het belang van de veteranendag onderkent bleek ook wel uit de aanwezigheid van de wethouders De Waal, Van der Beek en Kielman.
75 jaar bevrijding
Adriaansen maakte van de gelegenheid gebruik om ook een aantal activiteiten in verband met de viering van 75 jaar bevrijding bekend te maken.
Vanaf 5 oktober komt er in het gemeentehuis een herinneringswand met teksten en foto’s, komt er diezelfde dag een optreden van het bevrijdingsorkest ‘Wachtpost 13 xxxl’ in alle dorpen. Op 26 oktober is er een defilé van militaire voertuigen, vanuit Putte naar de Grote Markt in Bergen op Zoom. Er is voor enkele veteranen de mogelijkheid om met de voertuigen mee te rijden.
Meer informatie over de activiteiten rond 75 jaar bevrijding is te vinden op de website van de gemeente.
Rwanda veteraan Hans van Leest
Op 6 april 1994 werd in Rwanda het vliegtuig met de president van Rwanda, Habyarimana, neergeschoten, het begin van een bloedige moordpartij waarbij circa een miljoen Tutsi’s en gematigde Hutu’s in een periode van 100 dagen werden vermoord. De Tutsi-rebellenbeweging, het Rwandees Patriottisch Front stopte de genocide, waarop de Hutu’s, uit angst voor represailles op de vlucht sloegen naar buurland Zaïre.
Toenmalig minister Jan Pronk van ontwikkelingssamenwerking drong er bij de Nederlandse regering op aan om humanitaire hulp naar de vluchtelingenkampen te sturen. Uiteindelijk werden ruim honderd militairen van Landmacht, Luchtmacht en Marine naar Rwanda gestuurd om humanitaire hulp te verlenen in de vluchtelingen kampen in en rond Goma onder de naam ‘Netherlands Detachement Provide Care’.
Eén van deze Nederlandse militairen was luchtmacht militair, Hans van Leest, die vrijwillig verplicht hoofd transport werd op de humanitaire missie.
Rwanda veteraan Hans van Leest vertelt
Waar militairen die nu op uitzending gaan grondig, gedurende drie maanden, worden voorbereid, was er voor de missie waar Van Leest heen gestuurd werd, een voorbereidingstijd van vier dagen.
Aangekomen in Rwanda hadden ze geen idee waar ze in terecht gekomen waren. Het kamp aan het Kivu meer. Een kamp met een sprookjesachtig uitzicht over een prachtig meer…… waar helaas tientallen lichamen van vermoorde Tutsi’s voorbij kwamen drijven. Overal waar ze kwamen zagen ze vluchtelingen en honderden doden, soms gewoon langs of op de weg. Ringen, horloges en oorbellen mochten uit veiligheids overwegingen niet gedragen worden en, omdat er in de kampen veel Hutu militieleden aanwezig waren, die vaak betrokken waren bij de moordpartijen, heerste er een voortdurende spanning.
De humanitaire omstandigheden voor de vluchtelingen in de kampen waren heel slecht. Er was onvoldoende water, vrijwel geen eten en onderdak en veel geweld onderling in de kampen.
Een afbeelding uit het televisie programma Andere Tijden over Rwanda
Na twee dagen ‘in de hel’, besloot Van Leest om de gruwelijkheden die hij zag en meemaakte in een ‘dicht laatje’ op te bergen en de knop om te zetten en door te werken. Vijf weken leefde en werkte het Nederlandse detachement, samen met Artsen zonder grenzen en Memisa om de situatie in de kampen leefbaarder te houden.
Na vijf weken mochten ze weer naar huis, vertwijfeld, want wat was het nut van de waarschijnlijke daders van de moordpartijen te helpen om later weer door te vechten.
Posttraumatische Stress-stoornis
Twee weken nadat Van Leest weer aan het werk was, brak hij gedurende een sociaal evenement op de vliegbasis ineens in tranen uit. Toch is hij twee dagen later weer aan het werk gegaan.
Een hele tijd later, bij een bijeenkomst in huis ter Duinen over pensionering, viel het een hoge officier op dat het niet goed met Van Leest ging en verwees hem door naar de Medische Dienst. Daar heeft hij zo’n een aantal gesprekken met psychologen gehad die hem adviseerden om zijn ervaringen op te schrijven.
Door het opschrijven heeft hij het laatje leeg kunnen maken en het één en ander kunnen verwerken en hij geeft nu ook lezingen over zijn ervaringen maar het is nog steeds niet ‘leuk’ om er over te vertellen.
Veel veteranen hebben dingen meegemaakt die ze liever niet hadden gezien, maar of je nou in Libanon, Afganistan of Rwanda bent geweest, “Iedere traan is even zout” aldus Van Leest. Zijn advies aan alle veteranen is: “Praat er over !”
Bart Nauta
Onderzoeker op het gebied van oorlog, vervolging en geweld, Bart Nauta, gaf nog een korte toelichting op de politieke kant van de uitzending van het Nederlandse detachement naar Rwanda.
De politiek stuurde de Nederlanders zonder goede voorbereiding en zonder goed op de hoogte te zijn van de situatie, naar Rwanda waar de kampen onder controle stonden van de milities die de genocide hadden gepleegd. Nadat de Nederlanders vertrokken zijn, is de oorlog doorgegaan en twee jaar later viel Rwanda Zaïre binnen met weer 200000 doden tot gevolg maar volgens Nauta heeft de politiek er niet veel van geleerd.
Hans van Leest en Bart Nauta
Indische maaltijden, excursie en onderling contact
Na afloop van de presentatie van Van Leest was er voor de veteranen een Indische maaltijd en kon er een excursie gemaakt worden naar een onderhouds-hangar op de vliegbasis en was er ruim gelegenheid om bij te praten en ervaringen uit te wisselen.
Bijpraten met een kopje koffie erbij
De heer en mevrouw Van den Bergh uit Ossendrecht waren nu voor de tweede keer samen naar de veteranendag. Het was het tweede jaar dat partners van veteranen ook uitgenodigd waren. De heer Van den Bergh had als militair in Nederlands Nieuw Guinea gediend, samen met nog achtendertig militairen uit zijn dorp Ossendrecht. Twee ervan waren vandaag ook op de veteranendag aanwezig.
Van den Bergh komt al jaren op de veteranendag en vindt het ontiegelijk gezellig en fijn om kennissen van vroeger te zien.
De heer en mevrouw Van den Bergh genieten van de veteranendag
René Penning, een UNIFIL veteraan die in de periode ’82-’83 in Libanon gelegerd was, vond de veteranendag ook een stukje erkenning voor het werk wat zij als militairen hebben gedaan.
Elke donderdag van de maand, vertelde Penning, is er in de Blauwe Pauw in Ossendrecht een veteranen bijeenkomst, waar veteranen van de diverse Nederlandse missies, met elkaar over hun ervaringen kunnen praten.
Ook René Penning was met zijn partner op de veteranendag. In totaal waren er veertig veteranen en achttien partners van veteranen aanwezig.
Links
- Meer over de uitzending van Van Leest (bij Veteranen Ontmoetings Centrum Bergen op Zoom)
- Meer over de uitzending van Van Leest (op psychotraumanet)
- Rwandese genocide (Wikipedia)
- Posttraumatische stressstoornis (Wikipedia)
- Activiteiten rond 75 jaar bevrijding (gemeente Woensdrecht)
- Website Nederlandse Veteranendag
- Veteranendag op Facebook
