In de raadszaal van het gemeentehuis in Hoogerheide werd woensdagmiddag het boek ‘De Wereld kwam naar Woensdrecht’ gepresenteerd.
Het boek, is op initiatief van oud-basiscommandant Kolonel Peter de Boer geschreven door Tom Duurland van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) en behandeld de roerige periode 1983 tot 1987 toen Vliegbasis Woensdrecht het centrum van de discussie en protesten was rond het stationeren van kruisraketten.
De belangstelling voor de presentatie was groot en onder de aanwezigen waren zowel oud militairen en gemeente bestuurders uit die periode als ook voormalig activisten die tegen de kruisraketten waren. Ook vertegenwoordigers van het NIMH en van de vliegbasis waren aanwezig. De belangstelling was zo groot dat er zelfs stoelen bijgehaald moesten worden.
Rond half vier werd de bijeenkomst geopend door burgemeester Adriaansen van Woensdrecht. Hij merkte op dat het huidige Woensdrecht met de vliegbasis als grote werkgever, in deze vorm bestaat dankzij de gebeurtenissen in de periode rond de kruisraketten want hiervoor was Woensdrecht maar een kleine vliegbasis met een zweefvliegveld.
De titel van het boek is De Wereld kwam naar Woensdrecht’ vertelde Adriaansen, maar ‘de wereld is daar ook gebleven’. Na het vertrek van de USAFE (United States Airforce in Europe) is op de vergrote en gemoderniseerde vliegbasis onder andere het logistiek en maintenance centrum en de opleidingen van de luchtmacht gevestigd.
De periode 1983 tot 1987 was dus zeer belangrijk voor de vorming van de huidige gemeente Woensdrecht.
Burgemeester Adriaansen
Kolonel Kamstra, de huidige commandant van Vliegbasis Woensdrecht herinnerde het publiek er aan dat al deze geburtenissen zich afspeelden in een tijd dat je nog via de (vaste)telefoon de tijd kon bellen. Toch is veiligheid nog net zo actueel als toen.
Na de beslissing van het kabinet Lubbers om over te gaan tot plaatsing van kruisraketten in Nederland kwam de vredesbeweging met de slogan ‘Liever een Rus in de keuken dan een raket in de tuin’. De kolonel memoreerde ook dat de eerste kruisraketten, de Duitse V1 raketten, ook vanaf Nederlands grondgebied werden gelanceerd. Helaas had het Nederlandse volk nog de Nederlandse regering daar zeggenschap over.
Eind tachtiger jaren luide het einde in van de zogenaamde afschrikkings politiek en dit boek is ook een terugblik op deze periode.
Na zijn toespraak overhandigde de basiscommandant de eerste exemplaren van het boek ‘De Wereld kwam naar Woensdrecht’ aan burgemeester Adriaansen en aan zijn voorganger, voormalig basiscommandant kolonel de Boer.
De eerste exemplaren van het boek worden overhandigd
Prof. dr. Jan Hoffenaar, de hoofdonderzoeker van het NIMH legde uit dat het NIMH een onafhankelijk onderdeel van Defensie is. Het NIMH doet onderzoek, verzorgt militair historisch onderwijs en beantwoord informatieverzoeken uit binnen- en buitenland. Hoffenaar noemde het NIMH het ‘geheugen van Defensie’.
Hij legde uit dat het boek geschreven is volgens wetenschappelijke principes maar dat zeker geprobeerd is om eht ook gewoon leesbaar te houden met veel illustraties. het beschrijft het einde van een periode van internationale polaristaies waarbij de USSR hun SS20 arsenaal uitbreiden en de NATO kruisrakketten plaatste. Een periode die eindigde toen op 7 december 1987 het INF verdrag door Gorbatsjov en Reagan getekend werd.
Prof. dr. Jan Hoffenaar van het NIMH
Tom Duurland is de schrijver van het boek. Voor het schrijven van het boek heeft hij heel Nederland doorkruist, meestal per trein en bus, langs allerhande instanties die documentatie en informatie over het kruisrakettendebat, de vliegbasis en de protesten hadden.
Hij verzamelde verhalen van ooggetuigen die deze bijzondere periode van dichtbij meegemaakt hadden en sprak met militairen en vredesactivisten. In de periode ’83-’87 waren er actievoerders uit de hele wereld in Woensdrecht. Niet alleen uit Europa maar zelfs uit Canada en Japan.
Een heel waardevolle bron van informatie bleek Heemkundekring het Zuidkwartier zijn. Jan van Elzakker had nog wel ‘wat’ informatie. Op zolder bleek nog een bananendoos te staan met het archief van de vredesbeweging.waar Duurland heel veel informatie uit heeft kunnen gebruiken.
De laatste spreker was luitenant-kolonel buiten dienst L.M.M. Baltussen, voormalig hoofd Bureau Voorlichting Vliegbasis Woensdrecht. Hij vertelde over wat er zich afspeelde van 1983 tot 1987 en hoe de eerst vreedzame demonstraties op den duur ontaarde in hardere gewelddadige acties. Tot mei 1984 werd er door de overheid nog veel getolereerd maar na een uit de hand gelopen actie in mei 1984, waarbij een ton schade aan het regeringsvliegtuig veroorzaakt werd, was de grens bereikt en werd er harder tegen actievoerders opgetreden.
Baltussen vertelde dat de totale schade, veroorzaakt door de protest acties meer dan dertien miljoen euro bedroeg.
Uiteindelijk, stelt Baltussen, heeft de gemeente Woensdrecht de huidige vliegbasis eigenlijk aan de Russen te danken. Nadat de Russische delegatie op INF inspectie opmerkten dat het vreemd was dat de nieuwe gebouwen niet gebruikt werden, werd besloten om logistiek en opleiding op Vliegbasis Woensdrecht te stationeren en werd Woensdrecht ‘Main Supporting Base’.
Luitenant-kolonel buiten dienst L.M.M. Baltussen
Na de afsluiting door burgemeester Adriaansen kregen de aanwezigen een exemplaar van het boek ‘De Wereld kwam naar Woensdrecht’ uitgereikt en werden de betrokkenen, met daarbij zowel de voor- als tegenstanders van de kruisraketten, broederlijk met elkaar en met het boek in de hand op de foto gezet.
De boeken lagen klaar om uitgedeeld te worden onder de aanwezigen
Na afloop was er nog gelegenheid om met een hapje en een drankje wat oude herinneringen op te halen, het boek te bekijken en wat na te praten.
Praktische informatie
Titel: De wereld kwam naar Woensdrecht. Een vliegbasis te midden van het kruisrakettendebat 1983-1987
Schrijver: Tom Duurland
Uitgeverij: Van Wijnen;
Uitgave: paperback, geïllustreerd; 191 blz;
ISBN: 9789051945560;
Prijs: €22,50.
